Την περασμένη Τετάρτη (16-10-13) παίχθηκε σε ειδική προβολή (5 μμ) στο "Ολύμπιον" -- αίθουσα "Παύλος Ζάννας", μικρό σχετικά ακροατήριο αποτελούμενο κυρίως από Θεσσαλονικείς Εβραίους -- το ντοκιμαντέρ του παλιού Ελληνοκαναδού φίλου George Gedeon "In the Presence of My Νeighbours" με θέμα την μοίρα των Εβραίων της Ελλάδας και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως ο τίτλος υποδηλώνει, η ταινία του Gedeon έχει επίσης ως θέμα την στάση των Ελλήνων και ειδικότερα Θεσσαλονικέων Χριστιανών απέναντι στο Ολοκαύτωμα.
Καρπός υπερδεκαετούς προσπάθειας, η ταινία συγκινεί με την αμεσότητα της και ρίχνει αρκετό φως στο δύσκολο αυτό θέμα. Αναδεικνύεται για παράδειγμα η ευθύνη των δημοτικών αρχών για την καταστροφή του Εβραϊκού Νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης ΠΡΙΝ τον εκτοπισμό των Εβραίων, και τεκμηριώνεται η μετέπειτα λεηλασία και υφαρπαγή Εβραϊκών περιουσιών (παρά την θέσπιση κάποιων ευνοϊκών για τους Εβραίους νόμων). Ταυτόχρονα αναφέρονται περιπτώσεις σωτηρίας Εβραίων (απόκρυψη από Χριστιανούς, Αντίσταση στο βουνό), αλλά και περιστατικά σύγχρονου αντισημιτισμού*.
Ο σκηνοθέτης έδειξε, τόσο με την ίδια την ταινία όσο και με τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις των θεατών, ότι είναι βαθύς και αντικειμενικός γνώστης του θέματος: για παράδειγμα, ενώ δεν διστάζει να τονίσει τις ιστορικά καλές σχετικά σχέσεις ανάμεσα σε Εβραίους και Οθωμανούς και γενικότερα Μουσουλμάνους, επισημαίνει ταυτόχρονα την ύπαρξη Ελληνικού αντισημιτισμού σε κάποιες μη Τουρκοκρατηθείσες περιοχές όπως η Κέρκυρα. (Συγκινητική επίσης η αναφορά στον χαμό του μοναδικού Εβραίου που ζούσε στον τόπο καταγωγής του σκηνοθέτη, την Λέρο.)
Ελπίζω ότι η ταινία του George Gedeon θα φτάσει κάποτε και σε κανονικούς κινηματογράφους, ή τουλάχιστον στο Ανοιξιάτικο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της πόλης μας -- όχι μόνον η διαρκείας 47 λεπτών παραλλαγή που είδαμε, αλλά και η αρχική, διπλάσιας περίπου διάρκειας. Πριν την ταινία ανακοινώθηκαν επίσης η τοποθέτηση αναμνηστικής πλάκας (με περιεχόμενο που θα καθορίσει η Εβραϊκή Κοινότητα) σε ήδη επιλεγείσα τοποθεσία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και η δημιουργία Εβραϊκού Περιπάτου**.
*ως συχνός περιπατητής στους δρόμους της Θεσσαλονίκης μπορώ πάντως να βεβαιώσω ότι οι Ισραηλινοί τουρίστες κυκλοφορούν ανενόχλητοι φορώντας το χαρακτηριστικό καπελάκι (κιπά), το οποίο επίσης φορούσαν, αρκετοί από αυτούς, κατά την συναυλία του Νταλάρα και της Γλυκερίας στο Θέατρο Δάσους τον Ιούλιο :-)
**δυστυχώς ο εκπρόσωπος του Δημάρχου που έκανε την ανακοίνωση υπέπεσε στο ατόπημα να πει ότι οι Χριστιανοί Θεσσαλονικείς είναι απόγονοι προσφύγων του 1922 (ξεχνώντας δηλαδή και τους Νοτιοελλαδίτες που ήρθαν εδώ από το 1912 και μετά και τους γηγενείς 'Μπαγιάτηδες'): είναι εύκολο, και όχι τυχαίο, να φτάσει κανείς, αντιδρώντας στην ένοχη σιωπή για το δράμα των Εβραίων, στο άλλο άκρο και να θεωρεί την Θεσσαλονίκη -- βλέπε και Mazower -- πρώην Εβραιοτουρκική πόλη (ξεχνώντας τα Ρωμαϊκά μνημεία και τα Βυζαντινά τείχη και εκκλησίες και πολλά άλλα)!
Καρπός υπερδεκαετούς προσπάθειας, η ταινία συγκινεί με την αμεσότητα της και ρίχνει αρκετό φως στο δύσκολο αυτό θέμα. Αναδεικνύεται για παράδειγμα η ευθύνη των δημοτικών αρχών για την καταστροφή του Εβραϊκού Νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης ΠΡΙΝ τον εκτοπισμό των Εβραίων, και τεκμηριώνεται η μετέπειτα λεηλασία και υφαρπαγή Εβραϊκών περιουσιών (παρά την θέσπιση κάποιων ευνοϊκών για τους Εβραίους νόμων). Ταυτόχρονα αναφέρονται περιπτώσεις σωτηρίας Εβραίων (απόκρυψη από Χριστιανούς, Αντίσταση στο βουνό), αλλά και περιστατικά σύγχρονου αντισημιτισμού*.
Ο σκηνοθέτης έδειξε, τόσο με την ίδια την ταινία όσο και με τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις των θεατών, ότι είναι βαθύς και αντικειμενικός γνώστης του θέματος: για παράδειγμα, ενώ δεν διστάζει να τονίσει τις ιστορικά καλές σχετικά σχέσεις ανάμεσα σε Εβραίους και Οθωμανούς και γενικότερα Μουσουλμάνους, επισημαίνει ταυτόχρονα την ύπαρξη Ελληνικού αντισημιτισμού σε κάποιες μη Τουρκοκρατηθείσες περιοχές όπως η Κέρκυρα. (Συγκινητική επίσης η αναφορά στον χαμό του μοναδικού Εβραίου που ζούσε στον τόπο καταγωγής του σκηνοθέτη, την Λέρο.)
Ελπίζω ότι η ταινία του George Gedeon θα φτάσει κάποτε και σε κανονικούς κινηματογράφους, ή τουλάχιστον στο Ανοιξιάτικο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της πόλης μας -- όχι μόνον η διαρκείας 47 λεπτών παραλλαγή που είδαμε, αλλά και η αρχική, διπλάσιας περίπου διάρκειας. Πριν την ταινία ανακοινώθηκαν επίσης η τοποθέτηση αναμνηστικής πλάκας (με περιεχόμενο που θα καθορίσει η Εβραϊκή Κοινότητα) σε ήδη επιλεγείσα τοποθεσία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και η δημιουργία Εβραϊκού Περιπάτου**.
*ως συχνός περιπατητής στους δρόμους της Θεσσαλονίκης μπορώ πάντως να βεβαιώσω ότι οι Ισραηλινοί τουρίστες κυκλοφορούν ανενόχλητοι φορώντας το χαρακτηριστικό καπελάκι (κιπά), το οποίο επίσης φορούσαν, αρκετοί από αυτούς, κατά την συναυλία του Νταλάρα και της Γλυκερίας στο Θέατρο Δάσους τον Ιούλιο :-)
**δυστυχώς ο εκπρόσωπος του Δημάρχου που έκανε την ανακοίνωση υπέπεσε στο ατόπημα να πει ότι οι Χριστιανοί Θεσσαλονικείς είναι απόγονοι προσφύγων του 1922 (ξεχνώντας δηλαδή και τους Νοτιοελλαδίτες που ήρθαν εδώ από το 1912 και μετά και τους γηγενείς 'Μπαγιάτηδες'): είναι εύκολο, και όχι τυχαίο, να φτάσει κανείς, αντιδρώντας στην ένοχη σιωπή για το δράμα των Εβραίων, στο άλλο άκρο και να θεωρεί την Θεσσαλονίκη -- βλέπε και Mazower -- πρώην Εβραιοτουρκική πόλη (ξεχνώντας τα Ρωμαϊκά μνημεία και τα Βυζαντινά τείχη και εκκλησίες και πολλά άλλα)!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου