Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2013

Ένα σχολείο ξανανοίγει

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα του Σαββάτου ο Alpha έδειξε σε επανάληψη το ντοκιμαντέρ της Σοφίας Παπαϊωάννου για την επαναλειτουργία Ελληνικού σχολείου στην Ίμβρο -- με τέσσερις τελικά και όχι με δύο μαθητές (όπως αναφέρεται εδώ ), καθώς προστέθηκαν και δύο αδέλφια Αντιοχειακής καταγωγής. Ιδρύτρια μία Ιμβριώτισσα, η Άννα Κουτσομάλλη,  που έζησε το κλείσιμο του Ελληνικού σχολείου το 1964. (Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ .) Τραγικό πρόσωπο ο Τούρκος δήμαρχος, έποικος (φυσικά) από τον Πόντο, που δήλωσε "μακάρι να επιστρέψουν όλοι [οι Έλληνες της Ίμβρου]", ενώ εύστοχα παρέθεσε και μία 'ανατολίτικη' παροιμία, "αυτός που κλαίει δεν πρέπει να γίνεται εμπόδιο σ' αυτόν που γελάει". Οι διαθέσεις των ντόπιων Τούρκων φαίνονται άριστες, το μέλλον όμως δεν εξαρτάται μόνον από αυτές! (Νεότερα εδώ.)

[Πόσο εύκολη είναι η επιστροφή σε Τουρκοκρατούμενες περιοχές; Μπορεί η Ίμβρος να αποτελέσει υπόδειγμα για την Βόρεια Κύπρο; (Στον νου μου έρχεται αυτός ...)]

Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013

Ένας έγκλειστος πρίγκηπας

Τον βλέπω εδώ και καιρό επιστρέφοντας σπίτι μου -- φεύγοντας χρησιμοποιώ συνήθως το απέναντι πεζοδρόμιο -- να ατενίζει τον κόσμο φορώντας πάντα την ίδια πολύχρωμη μπλούζα, νέος αλλά όχι πολύ, και αναπάντεχα αισιόδοξος. Το κατάστημα 'του' όλο και πιο συχνά είναι κλειστό, αυτός όμως είναι πάντα εκεί, πίσω από τα ρολά ασφαλείας. Η κολλητική ταινία αντέχει ακόμη, οι μεγάλες βροχές δεν ήρθαν, οι περαστικοί αδιάφοροι, οι φίλοι και γνωστοί όλο και λιγοστεύουν, η παρουσία του δεν αφορά σχεδόν κανέναν πλέον... Εγώ όμως δεν μπορώ να μην περάσω από εκεί, να μην του ρίξω μια γρήγορη ματιά, ακόμη και να διαβάσω ξανά το πρόχειρο 'βιογραφικό' του ... και μόνο τότε να περάσω στο απέναντι πεζοδρόμιο για το σπίτι μου! Για τον Prince Xxxxxx γράφω, και για το αγγελτήριο του θανάτου του ("Dear brothers and sisters, we announce.......") που έμεινε κολλημένο στο εξωτερικό μέρος της βιτρίνας ... του καταστήματος απ' όπου έπαιρνα χυμό μάνγκο (φτιαγμένο στην Αίγυπτο από Σουδανέζικη πρώτη ύλη) ... και της κηδείας του στο Καθολικό Νεκροταφείο της Οδού Λαγκαδά 10: Πρίγκηπα που δεν σε ήξερα όσο ζούσες, ούτε γιατί ήρθες εδώ, ούτε πως ζούσες στην Ελλάδα, ούτε γιατί δεν επέστρεψες στην Νιγηρία (πριν ή μετά θάνατον), καλό χειμώνα...

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2013

Τσιγγάνα Μαρία

Με αφορμή την παγκόσμια συγκίνηση για το ξανθό κοριτσάκι που βρέθηκε στον μελαχροινό καταυλισμό, ας θυμηθούμε ένα παγκόσμιο τραγούδι!

Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

"Παρουσία των Γειτόνων Mου"

Την περασμένη Τετάρτη (16-10-13) παίχθηκε σε ειδική προβολή (5 μμ) στο "Ολύμπιον" -- αίθουσα "Παύλος Ζάννας", μικρό σχετικά ακροατήριο αποτελούμενο κυρίως από Θεσσαλονικείς Εβραίους -- το ντοκιμαντέρ του παλιού Ελληνοκαναδού φίλου George Gedeon "In the Presence of My Νeighbours" με θέμα την μοίρα των Εβραίων της Ελλάδας και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως ο τίτλος υποδηλώνει, η ταινία του Gedeon έχει επίσης ως θέμα την στάση των Ελλήνων και ειδικότερα Θεσσαλονικέων Χριστιανών απέναντι στο Ολοκαύτωμα.

Καρπός υπερδεκαετούς προσπάθειας, η ταινία συγκινεί με την αμεσότητα της και ρίχνει αρκετό φως στο δύσκολο αυτό θέμα. Αναδεικνύεται για παράδειγμα η ευθύνη των δημοτικών αρχών για την καταστροφή του Εβραϊκού Νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης ΠΡΙΝ τον εκτοπισμό των Εβραίων, και τεκμηριώνεται η μετέπειτα λεηλασία και υφαρπαγή Εβραϊκών περιουσιών (παρά την θέσπιση κάποιων ευνοϊκών για τους Εβραίους νόμων). Ταυτόχρονα αναφέρονται περιπτώσεις σωτηρίας Εβραίων (απόκρυψη από Χριστιανούς, Αντίσταση στο βουνό), αλλά και περιστατικά σύγχρονου αντισημιτισμού*.

Ο σκηνοθέτης έδειξε, τόσο με την ίδια την ταινία όσο και με τις απαντήσεις του στις ερωτήσεις των θεατών, ότι είναι βαθύς και αντικειμενικός γνώστης του θέματος: για παράδειγμα, ενώ δεν διστάζει να τονίσει τις ιστορικά καλές σχετικά σχέσεις ανάμεσα σε Εβραίους και Οθωμανούς και γενικότερα  Μουσουλμάνους, επισημαίνει ταυτόχρονα την ύπαρξη Ελληνικού αντισημιτισμού σε κάποιες μη Τουρκοκρατηθείσες περιοχές όπως η Κέρκυρα. (Συγκινητική επίσης η αναφορά στον χαμό του μοναδικού Εβραίου που ζούσε στον τόπο καταγωγής του σκηνοθέτη, την Λέρο.)

Ελπίζω ότι η ταινία του George Gedeon θα φτάσει κάποτε και σε κανονικούς κινηματογράφους, ή τουλάχιστον στο Ανοιξιάτικο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της πόλης μας -- όχι μόνον η διαρκείας 47 λεπτών παραλλαγή που είδαμε, αλλά και η αρχική, διπλάσιας περίπου διάρκειας. Πριν την ταινία ανακοινώθηκαν επίσης η τοποθέτηση αναμνηστικής πλάκας (με περιεχόμενο που θα καθορίσει η Εβραϊκή Κοινότητα) σε ήδη επιλεγείσα τοποθεσία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, και η δημιουργία Εβραϊκού Περιπάτου**.

*ως συχνός περιπατητής στους δρόμους της Θεσσαλονίκης μπορώ πάντως να βεβαιώσω ότι οι Ισραηλινοί τουρίστες κυκλοφορούν ανενόχλητοι φορώντας το χαρακτηριστικό καπελάκι (κιπά), το οποίο επίσης φορούσαν, αρκετοί από αυτούς, κατά την συναυλία του Νταλάρα και της Γλυκερίας στο Θέατρο Δάσους τον Ιούλιο :-)

**δυστυχώς ο εκπρόσωπος του Δημάρχου που έκανε την ανακοίνωση υπέπεσε στο ατόπημα να πει ότι οι Χριστιανοί Θεσσαλονικείς είναι απόγονοι προσφύγων του 1922 (ξεχνώντας δηλαδή και τους Νοτιοελλαδίτες που ήρθαν εδώ από το 1912 και μετά και τους γηγενείς 'Μπαγιάτηδες'): είναι εύκολο, και όχι τυχαίο, να φτάσει κανείς, αντιδρώντας στην ένοχη σιωπή για το δράμα των Εβραίων, στο άλλο άκρο και να θεωρεί την Θεσσαλονίκη -- βλέπε και Mazower -- πρώην Εβραιοτουρκική πόλη (ξεχνώντας τα Ρωμαϊκά μνημεία και τα Βυζαντινά τείχη και εκκλησίες και πολλά άλλα)!